Veelgestelde vragen

In de meeste gevallen lijkt leptospirose op griep en kan het gemakkelijk worden behandeld. In sommige gevallen werden echter ernstige vormen van leptospirose waargenomen en verslechterde de gezondheid van de patiënt, met name bij gevallen van icterohaemorrhagische leptospirose. Ziekenhuisopname is vaak noodzakelijk (88% van de ernstige gevallen), vaak op de intensive care (64% van de ernstige gevallen) en de ziekte kan dodelijk zijn (10% van de ernstige gevallen)⁽⁶⁾.
Bijwerkingen en langdurige ongeschiktheid kunnen ook worden waargenomen bij respectievelijk 10% en 1,3% van de ernstige gevallen⁽⁶⁾.

(6). De serogroep Icterohaemorrhagiae is vaak de boosdoener achter gevallen van menselijke leptospirose, en is vaak de oorzaak van de ernstigste gevallen wereldwijd.
In continentaal Frankrijk bijvoorbeeld, is icterohaemorrhagische leptospirose verantwoordelijk voor een derde van de geïdentificeerde gevallen en, met name, voor twee derde van de ernstige gevallen waarbij ziekenhuisopname nodig is^(7,8).
In het Verenigd Koninkrijk is icterohaemorrhagische leptospirose verantwoordelijk voor ongeveer de helft van de geïdentificeerde gevallens⁽⁹⁾, en voor twee derde van de geïdentificeerde gevallen in Nederland⁽¹⁰⁾. Elders in de wereld, is icterohaemorrhagiae bijvoorbeeld verantwoordelijk voor twee derde van de gevallen op de Réunion⁽¹¹⁾ en voor de helft van alle gevallen in Frans-Polynesië ⁽¹²⁾.

In tropische landen (bijvoorbeeld de Antillen) is de incidentie van leptospirose 30 keer zo hoog als in continentaal Frankrijk, waar de incidentie sinds 2014 is verdubbeld en momenteel meer dan één geval per dag bereikt ⁽⁷⁾.
Deze nieuwe opkomst van leptospirose wordt onder meer veroorzaakt door de klimaatverandering⁽⁶⁾.
Verder toonde een recent onderzoek aan, hoewel men dacht dat warmer water bevorderlijker was voor de overleving van Leptospirose, dat leptospira van de serogroep Icterohaemorrhagiae tot 10 maanden, zelfs in water bij 4 °C, overleeft en virulent blijft, (⁽¹³⁾.

13). De totale bevolking die wordt blootgesteld aan een risico van Leptospira-besmetting tijdens vrijetijdsactiviteiten, is inderdaad groter dan de bevolking die er beroepsmatig aan wordt blootgesteld . Het is dus normaal dat het aantal gevallen van beroepsmatige leptospirose lager is dan het aantal niet-beroepsmatige gevallen. Het omgekeerde zou erop wijzen dat het geïmplementeerde preventiebeleid voor het werk niet was geslaagd.

Leptospirose is een erkende beroepsziekte, zowel wereldwijd (ILO) als in Europa (Richtlijn 2000/54/EG). In Frankrijk bijvoorbeeld tonen epidemiologische onderzoeken dat een derde van alle gevallen van leptospirose, en meer dan 50% van de gevallen die worden vastgesteld bij personen in de werkende leeftijd, beroepsmatig zijn en dat er sinds 2014 meer dan 600 gevallen van leptospirose zijn geweest ^(14,15).

Leptospirose kan worden overgedragen door direct contact met zowel dode als levende dieren, via hun urine, maar meestal door indirect contact via de omgeving: water of modder dat (die) besmet is met deze urine. Aangezien Leptospira tot 14 maanden kan overleven bij 20 °C en 10 maanden bij 4 °C, hoeft u niet per se een dier te zien om leptospirose op te lopen. Leptospirose kan behalve door recreatieve activiteiten in zoet water, door beroepsmatige blootstelling worden opgelopen. Deze beroepen omvatten de volgende:

• Reiniging en/of onderhoud van grachten, vijvers, meren, rivieren, waterwegen, oevers
• Activiteiten met betrekking tot de viskwekerij
• Werken in riolen, zuiveringsinstallaties
• Bepaalde zoetwateractiviteiten: professionele vissers en duikers, waterpolitie
• Bepaalde activiteiten die specifiek zijn voor de overzeese departementen en territoria

Werkgevers moeten ervoor zorgen dat de gezondheid van werknemers of agenten wordt beschermd. Volgens de wet hebben werkgevers een zorgplicht⁽¹⁶⁾. Om dit te bereiken, moet de werkgever, op basis van het advies van beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg, met name de door de Hoge Raad voor volksgezondheid aanbevolen beschermende methoden financieren (advies van 18 maart 2005). Enkele concrete aanbevelingen:

• informatie voor werknemers over het risico van leptospirose
• implementatie van hygiënevoorschriften en collectieve preventiemiddelen (afvalbeheer, bestrijding van proliferatie van knaagdieren…)
• implementatie van individuele beschermingsmaatregelen (het dragen van beschermende uitrusting, het vaccineren van diegenen die in hoge mate worden blootgesteld indien nodig).

De toepassingsbesluiten van de nieuwe arbeidswetgeving, die eind 2016 verscheen, schetsen de medische monitoring voor beroepsmensen die worden blootgesteld aan biologische agentia van groep 2, zoals leptospirose⁽¹⁷⁾.
Volgens de wet moeten deze werknemers voordat ze aan het werk gaan een eerste afspraak hebben, een Informatie- en preventiebezoek (IPV) genaamd, met een beroepsbeoefenaar in de gezondheidszorg.
Periodieke controleafspraken met de bedrijfsarts worden aanbevolen en moeten maximaal om de vijf jaar worden uitgevoerd. Dit schema kan echter aan de vereisten worden aangepast en het afsprakenschema kan worden verhoogd (bijvoorbeeld om de juiste toepassing van een vaccinatieschema te vergemakkelijken).